Kaban ni Inting Botikol (JSL): BUTA SI PONSO APAN MAKAMAO

"Sus Ponso, nganong ikaw pa man ang akong gipili nga daghan man unta to ang naninguha nako nga mga ambongan ug dili pa gyud buta." nagkanayon si Tansyang usa ka gabii niana human sa ilang panihapon.  Ilado si Ponso nga nanimuyo sa Sitio NGA,  sakop sa Barangay Lahug sa dakbayan sa Sugbo. 

"Hinugay na gani anang pagbasol nimo kay mga tulo na baya ning atong mga anak." tubag ni Ponso nga naghagwa sa kamanghuran nilang anak nga si Boboy nga nag-edad na ug dos anyos. 

Hitsuraan baya si Tansyang ug puti ang pamanit. Daghan ang naninguha kaniya sa dalaga pa siya, apan unsang pagkahitaboa nga napuntariya man siya kang Ponso buta.

"Menos ang gibati kong gugma kanimo, maoy naglabi ang gibati kong kaluoy diha kanimo." mipahayag sa iyang tinuoray nga pagbati si Tansyang. 

Naputos sa pagsaway  si Ponso sa mga ginikanan ni Tansyang lakip na sa iyang mga igso-on.

"Mag-unsa man ka ni Ponso nga buta man siya? Unsa may kaugmaon nimo ug sa inyong pamilya uban niya?" maymay nga dala ang pagmahay sa iyang amahan nga si Otik nga enkargado sa yuta ni Fredo Taba.

"Katudloan ba diay ninyo ang kasingkasing sa inyong anak kon kinsay higugmaon?" pintok nga tubag ni Tansyang.

Naninda sa merkado ang inahan ni Tansyang nga si Asyat ug tabako lakip na ang ukay-ukay. 

Gumikan niini, gihatagan ug igo-igong "capital" ang iyang anak nga si Tansyang para puhonan ug "sari-sari store" sa ilang panimalay.

Si Ponso usab nanghilot, momasahe ug nang "reflex" pa gyud. Daghan na iyang mga suki ug motultol lang sila kang Ponso matag karon ug unya. 

Sa iyang pag-inusara, nahanduraw ni Ponso ang mga kasinatian sa pagmasahe.

"Pons, unsa bay imong sekreto? Mangurente man gud imong kamot kon momasahe. Ambot ba pero dili gyud ko mahimutang.  Imong kamot maayo kaayo motultol." dala pahiyom nga pamulong ni Insyang Suwang nga tag-iya ug kan-anan sa may dalan Ramos. 

"Kana Ponso. Ayaw kaayo pabug-ati sa imong kusog. Sakto-sakto lang basin ug mapus-an ko." sangpit ni Tokles Kusgan, taga Banawa   samtang naghapa nga gimasahean ni Ponso ang iyang pangiyoran. 

"Pastilan Ponso, nahasiril-siril na lang ko ug pamasahe sa lain-laing dapit  pero lahi ka. Grabeha ba pud nimo makaukay, makakumot-kumot ug makakupay sa akong luyahong lawas. Mahimo bang bawnon tika inig pauli nako balik sa Mindanao?" dala pasiaw nga pamulong ni Nang Tinang nga asendera sa Mindanao. Dili gyud siya mamuhi sa bukton ni Ponso kon masahean na. 

Nakatampo si Ponso bisan buta sa inadlaw-adlaw nilang panginabuhi.

Tulin nga miligid ang panahon. Napun-an ang anak nila ni Tansyang ug miabot na ug napulo ka buok. 

Unsaon man nga makamao ug eksperto pa gyud si Ponso sa pagromansa ug pagtagbaw sa lawasnong kahinam sa iyang asawa bisan siya usa ka buta nga napagngan sa kahayag.  

"Ikaw gyud Ponso,  usahay baya magduda ko nga dili ka gyud tinuod buta. Unsaon, maayo ka man kaayo mopaabot sa imong kainit diri nako.  Maayo kaayo ka mosubay sa imong pagpabati kanako sa imong gugma.  Dili gyud ko mahimutang." paraygong pamulong ni Tansyang  usa ka higayon human sa ilang pagkab-ot sa ganghaan sa himaya. 

Bisan pa sa pagkabuta ni Ponso, malipayon sila si Tansyang sa ilang pagpuyo uban sa  ilang mga anak.

Mao nga giangga-an si Ponso sa iyang mga silingan nga 'buta apan eksperto ug makamao'. (KATAPOSAN).

(Bug-os ang pasalamat sa  KAHAYAG  ngadto sa nagsulat sa  artikulo nga si  JENNER S. LOBEDICA. Nagtakuban siya sa pangalan, "Inting Botikol".  Usa siya ka magsusulat sa mga lokal nga peryodiko sa dakbayan sa Sugbo sama sa Banat News isip magtatampo ug mga binisayang artikulo ug  uban pang mga tagik sama saa sugilagming.  Nagsugod siya sa iyang panulat sa tuig 1982. Gradwado siya sa kursong abogasya sa University  of San Jose Recoletos. Nigawas sa pamantalaan  Banat News kining maong sugilanon kaniadtong Septembre 13, 2012)