Kaban ni Inting Botikol (JSL): GIBIYAAN NI INGGO ANG SUGAL UG INOM

Inggo

“Bi, tagai ko’g puhunan sa hantak ug unggoy-unggoy Binay kay basin ug debuynason ko rong adlawa. Tabo ron sa tiyanggi, adlawn’g Dominggo baya ron.”

Singhag pa ni Inggo ngadto sa iyang asawa nga mao pay paghiabot gikan pang nanuroy ug lab-as nga isda sa ilang dapit sa  Sitio Wakwak, Pasil sa dakbayan sa Sugbo.  

“Sus Inggo, pila ra ba intawon ang ganansiya ko sa pagpanuroy ug isda nga gi-utang man ang uban.” tubag nga dala ug pakiluoy ni Binay.

“Ayaw’g dugay-dugaya kay nanginit na ra ba ning dunggan ko sa bahal ni Inse Kolasa. Na, makatilaw ka ron nako.” tingog nga dala ug kasuko ang gibuhian ni Inggo ning higayona.

Wala pa gani makatubag si Binay, giilog ug gilabnot ni Inggo gikan sa iyang kamot ang kwarta nga halin sa isda.

Maayo gani kay may kwarta pa siyang gitagoan sa iyang panyo nga gihigot niya sa iyang hawak kay para kon magkinaunsa duna gyud siya’y ikapalit ug bugas alang sa ilang pamilya.

Lima ka buok ang ilang mga anak. Pulos gagmay pa sila. Sundanon si Binay.

Unsaon man nga kon balibaran si Inggo sa pagpakigdulog kaniya, manghagis ug mag “wild” man kini pinaagi sa pagpamuak sa ilang mga plato, baso ug uban pang makuptan sa iyang kamot labi na ug hubog ug pildero pa gyud sa sugal nga hantak ug baraha nga unggoy-unggoy.

Gumikan niini, nagniwang sa konsumisyon si Binay. Namiyahok ang iyang nawong ug nangitom ang iyang tabon-tabon tungod  sa pagkawalay tulog. Panagsa na lang mamilok, kanunayng maghinuktok. Bukog na lang ug panit siya gumikan sa pagkabisyoso ni Inggo.

Sa  pagka gabii na nianang adlawa, maoy nasawod sa dunggan ni Binay ang tabi-tabi ug huhungihong sa iyang mga silingan nga si Inggo ug mga kaubanan niya sa sugal nadakpan sa mga kapolisan atol sa ronda sa hantakan nga ilang gihimo.

Kumo kay “illegal gambling” ra man ang  kaso, gamay ra ang silot.

Nakapananto gyud si Binay sa kang Mrs. Santos nga suki niya sa isda alang sa piyansa sa iyang bana.

Motulo ka semana nga natanggong sa karsel si Inggo kay naha siril-siril pa man si Binay sa pagpangita ug piyansa.

Sa paghigawas na ni Inggo gikan sa prisohan sa ilang lungsod, nakahukom na siya nga biyaan na niya ang sugal ug inom ug tikaron niya ang gamay nilang uma aron katamnan kini ug mais ug mga lagutmon alang sa kabulahanan sa iyang pamilya ugma damlag inabagan sa kugihan niyang asawa.

Dinhi mibathay ang pahiyom sa nawong ni Inggo samtang nagpadulong siya  sa ilang payag ning sayong kahaponon.

Busa mosuon kita ni Inggo ning atong sugilanon nga gibiyaan niya ang bisyo ug gamiton ang panahon sa mga mapuslanong butang ning kalibotan, kay sa iningles pa, “TIME IS GOLD”!!!! (KATAPUSAN).

(Bug-os ang pasalamat sa  KAHAYAG  ngadto sa nagsulat sa  sugilagming  nga si  JENNER S. LOBEDICA. Nagtakuban siya sa pangalan, "Inting Botikol".  Usa siya ka magsusulat sa mga lokal nga peryodiko sa dakbayan sa Sugbo  isip magtatampo ug mga binisayang artikulo ug  uban pang mga tagik sama sa sugilagming.  Nagsugod siya sa iyang panulat sa tuig 1982. Gradwado siya sa kursong abogasya sa University  of San Jose Recoletos).